Missie
VZW De Huizen pleit voor een nieuw penitentiair paradigma waarbij gevangenissen worden vervangen door detentiehuizen.
Gevangenissen werken mentale problemen in de hand, wakkeren criminaliteit eerder aan dan ze terug te dringen en staan herstel en re-integratie in de weg. Mensen samen opsluiten in grote, verouderde gevangenissen gaat niet meer samen met de inzichten die zijn verworven door de sociale wetenschappen. De architectuur en het regime van gevangenissen creëren een onnatuurlijke sfeer van wantrouwen en hiërarchie. Het systeem is meer gericht op straffen dan op de re-integratie van zij die er verblijven. Daarentegen bereidt een zinvolle detentie de gedetineerde persoon voor op het leven na de straf. Een individueel oplossingsplan en een persoonlijke aanpak zijn daarbij noodzakelijk.
Daarom stelt VZW De Huizen een alternatief voor dat betrekking heeft op de structuur en de infrastructuur van detentie en dat volgens ons beter past bij de 21ste eeuw: kleinschalige, gedifferentieerde en in de buurt verankerde detentiehuizen. Het is nodig om beter te differentiëren, zowel op vlak van beveiliging, detentie-invulling als begeleiding. Daarvoor is een kleinschalige werking noodzakelijk. Een betere verankering van het penitentiaire in de samenleving maakt de weg naar re-integratie korter. Het is bovendien de bedoeling dat deze huizen antwoorden bieden op de socio-economische noden van hun buurt en er zo een meerwaarde voor betekenen.
Dit nieuwe paradigma biedt niet alleen toekomstgerichte oplossingen voor (ex-)gedetineerde personen en een hoopvol perspectief voor al wie professioneel met misdaad en straf te maken krijgt, maar geeft evengoed handvaten aan de samenleving om met kwetsbare personen om te gaan.
VZW De Huizen maakt business-, buurt-, personeels-, stappen- en architecturale plannen en doet op basis hiervan aanbevelingen aan overheden en geïnteresseerde organisaties. De Belgische overheid pikte de ideeën al op en besliste over te gaan tot proefprojecten met transitie- en detentiehuizen.
Visie
Op een dag zijn alle gevangenissen vervangen door kleinschalige, gedifferentieerde en in de buurt verankerde detentiehuizen.
Onderstaande visie is het uitgangspunt van RESCALED en werd samen met alle national offices opgemaakt. Als Belgische partner van RESCALED, onderschrijft VZW De Huizen deze visie.
Door alle gevangenissen te vervangen door kleinschalige detentiehuizen, bouwt VZW De Huizen aan de inclusieve, veilige en duurzame samenleving van morgen.
Met inclusief bedoelen we samenlevingen die niemand uitsluiten. Samenlevingen die worden gekenmerkt door wederzijds vertrouwen, veiligheid, samenhorigheid en toegang tot onderwijs, werk, gezondheidszorg en een sterke lokale gemeenschap.
Met veilig bedoelen we de impact van detentie op de openbare veiligheid. Als de gevangenis een plaats van opsluiting, passiviteit, onzekerheid en frustratie wordt, zullen de mensen die vrijkomen op de dag van hun vrijlating in dezelfde positie verkeren of er vaak zelfs slechter aan toe zijn. Als mensen iets zinvols doen met de tijd dat ze vastzitten en verbonden blijven met de gemeenschap, nemen de kansen op een succesvolle terugkeer naar de samenleving toe. Deze gedeelde verantwoordelijkheid kan na verloop van tijd recidive verminderen en leiden tot een veiligere samenleving.
Met duurzaam bedoelen we onze toekomstgerichte aanpak: ecologisch, economisch en sociaal. Grote gevangenissen op grote afstand van de vrije samenleving zijn geen duurzame oplossing. Ze zijn een grote investering, waarbij veel tijd en geld wordt besteed aan prognoses, analyses en planning. Door de logheid van het systeem zijn gevangenissen ook niet gemakkelijk om te hervormen wanneer bijvoorbeeld de benodigde capaciteit, de ideologie van het straffen of de trends in de correctionele diensten veranderen. Ze zijn een kortetermijnoplossing die de penitentiaire situatie op een bepaald moment weerspiegelt, en dus niet de juiste weg voor een onzekere toekomst. Detentiehuizen zijn flexibeler en dynamischer. Doordat ze klein zijn en opgaan in de gemeenschap, kunnen ze op elk moment worden gerehabiliteerd of omgevormd tot bijvoorbeeld reguliere huisvesting. Op deze manier leunen ze naar ecologische duurzaamheid.
Detentiehuizen zijn economisch duurzaam omdat ze hun eigen inkomen kunnen creëren door goederen en diensten te leveren aan hun lokale gemeenschappen. Ook spaart men voor elke persoon die succesvol re-integreert in de samenleving verschillende kosten uit zoals bijvoorbeeld de kosten van een andere misdaad, politiemiddelen, de kosten van vervolging en de kosten van de gevangenisstraf. Kleinschalige inrichtingen hebben ook de neiging om (menselijke) middelen efficiënter in te zetten en minder tijd te besteden aan bureaucratie of complexe besluitvormingshiërarchieën.
Detentiehuizen kunnen ook bijdragen aan sociale duurzaamheid. Een succesvolle terugkeer in de samenleving zal het lijden verlichten van alle partijen die betrokken zijn bij strafbare feiten - de opgesloten persoon, hun familie en vrienden, en (potentiële) slachtoffers. Detentiehuizen kunnen in die zin bijdragen aan minder criminaliteit en een veiligere samenleving. Omdat detentiehuizen ingebed zijn in lokale gemeenschappen, kunnen ze het sociale en culturele leven en de betrokkenheid van burgers bevorderen. Door de dynamische interactie kunnen vooroordelen en misvattingen worden verminderd. Na verloop van tijd kan dit leiden tot sterkere en meer inclusieve gemeenschappen. Wij geloven daarom dat detentiehuizen niet alleen voldoen aan de behoeften van de huidige samenlevingen, maar ook goed functionerende samenlevingen in de toekomst kunnen ondersteunen.